Άφιξη Ελληνόπουλων στην Τσεχία – πενήντα πέντε χρόνια μετά

      Η Λέσχη των Φιλελλήνων Πράγας    οργάνωσε το Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου 2003 στην Ελληνική Βιβλιοθήκη στην Πράγα μια συνάντηση των μελών της Λέσχης με τους εναπομείναντες των παιδικών σταθμών των Ελληνόπουλων στην πρώην Τσεχοσλοβακία, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 55 ετών από την άφιξή τους. Μετά την εισαγωγή της κ. Ανθούλας Μπότου είδαμε όλοι ένα τσεχικό ντοκυμανταίρ από το 1948, για τον ερχομό και τη διαμονή των Ελληνόπουλων στην Τσεχοσλοβακία, και μια ταινία στα αγγλικά από το 1952 για τα Ελληνόπουλα στην Τσεχοσλοβακία, την Ουγγαρία και τη Βουλγαρία.
      Η ιστορία της άφιξης των Ελληνόπουλων την περίοδο 1948 - 1949 στις χώρες φιλοξενίας, που η βιβλιογραφία αποκαλεί Λαϊκές Δημοκρατίες, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και η πρώην Τσεχοσλοβακία, αποτέλεσε ένα καινούργιο θέμα αναζήτησης για τους ιστορικούς. Την περίοδο 4-6 Ιουλίου 2003 πραγματοποιήθηκε στο Μονοδένδρι στην Ελλάδα ένα συνέδριο με θέμα: «Οι πολιτικοί πρόσφυγες του ελληνικού εμφυλίου στα Ανατολικά Κράτη». Από την Τσεχία μίλησαν ο κ. Πάβελ Χράντετσνι με θέμα: «ΚΚΕ και ΚΚ Τσεχοσλοβακίας - τσεχοσλοβάκικα ντοκουμέντα για την εγκατάσταση των Ελλήνων προσφύγων στην Τσεχοσλοβακία», η κ. Τασούλα Ζησάκη-Healey με θέμα: «Οι πολιτικοί πρόσφυγες της Τσεχίας - η κατασκευή της ελληνικής ταυτότητας μέσω της εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας» και η κ. Ανθούλα Μπότου για το ζήτημα «Οι παιδικοί σταθμοί Ελληνόπουλων στην Τσεχοσλοβακία στην περιόδο 1948-1955». Το συνέδριο διοργανώθηκε από το Δίκτυο για τη Μελέτη των Εμφυλίων Πολέμων και το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.).
      Το θέμα των Ελληνόπουλων στις σοσιαλιστικές χώρες βρέθηκε στο επίκεντρο του συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε 3-4 Οκτωβρίου 2003 υπό τον τίτλο „The child refugees from Greece in Eastern and Central Europe after World War II“. Το συνέδριο έλαβε χώρα στο κάστρο Károlyi στο δήμο Fehérvárcsurgó στην Ουγγαρία. Πρόκειται για κάστρο που πριν από δεκαετίες χρησιμοποιήθηκε για τη στέγαση των Ελληνόπουλων. Στους ίδιους χώρους σήμερα στεγάζεται το Joseph Károlyi Foundation, ένα ιστορικό κέντρο, που μαζί με την Αυτοδιοίκηση των Ελλήνων της Ουγγαρίας, κάλεσε ιστορικούς από την Ελλάδα, την Ουγγαρία, την Γερμανία, την Γαλλία, την Αγγλία, την Τσεχία και τις ΗΠΑ. Γλώσσα των εργασιών του συνεδρίου ήταν η Ελληνική, η Αγγλική και η Ουγγρική. Από την Τσεχία μίλησαν ο κ. Πάβελ Χράντετσνι για τον επαναπατρισμό των Ελληνόπουλων και η κ. Ανθούλα Μπότου για τους παιδικούς σταθμούς Ελληνόπουλων στην Τσεχοσλοβακία την περίοδο 1949-1955. Κρίμα που δεν συμμετείχε κανένας ιστορικός απο την Πολωνία. Από εκεί ήρθαν μερικά Ελληνόπουλα στους τόπους κατοικίας των γονιών τους, στην Τσεχοσλοβακία. Πιστεύω ότι οι νέες επαφές των ιστορικών που συμμετείχαν στη Διάσκεψη στην Ουγγαρία θα συμβάλουν στη μελέτη της ιστορίας των Ελλήνων της Τσεχίας. Γι αυτό το σκοπό άλλωστε παραμένει ανοιχτή και η ιστοσελίδα της Λέσχης Φιλέλληνων Πράγας. Πρέπει να υπογραμμίσουμε ακόμα την πλούσια δραστηριότητα της Αυτοδιοίκησης των Ελλήνων της Ουγγαρίας. Η Αυτοδιοίκηση έχει την έδρα της στο κέντρο της Βουδαπέστης, όπου ύπαρχουν τάξεις για τα μαθήματα της νεοελληνικής γλώσσας, η σύνταξη του περιοδικού της Αυτοδιοίκησης «Καφενείο» και του περιοδικού «Ελληνισμός» κτλ. Πιστεύω ότι οι Ελληνικές Κοινότητες στην Τσεχία θα πρέπει να αναπτύξουν την συνεργασία τους με την Αυτοδιοίκηση της Βουδαπέστης. Μια εμφάνισση του συγκροτήματος Ακρόπολις από την Πράγα θα μπορούσε να αποτελέσει το πρώτο βήμα της συνεργασίας.

Μίλαν Κόνετσνυ