Μια αρχαιολογική βόλτα στην Κρήτη

      Διαλεγμένος στενός κύκλος των ακροατών είχε την τιμή να ακούσει την ομιλία της Βέρας Κλώντζα-Γιάκλοβα για την προϊστορική Κρήτη με τίτλο «Βουνό ή θάλασσα;» Η Βέρα Κλώντζα-Γιάκλοβα (αρχαιολόγος, συγγραφέας και μεταφράστρια) ζει σήμερα στην Ελλάδα όπου κι εργάζεται σαν αρχαιολόγος. Ειδικά για τη Λέσχη των Φιλελλήνων της Πράγας ετοίμαζε μια συνοπτική εισαγωγή στην ιστορία των ανασκαφών στην ανατολική Κρήτη με παρουσίαση των βασικών αρχαιολογικών χώρων. Πρώτα μας σύστησε την πρωτοπόρα Αμερικανίδα αρχαιολόγο Harriet Boyd-Hawes με τις ανασκαφές της στα Γουρνιά και στο Καβούσι – Κάστρο (1902 – 1903). Μάθαμε και γι άλλους Αμερικάνους αρχαιολόγους που δρούσαν στην ανατολική Κρήτη – για τον Richard Seager και τις ανασκαφές του στο Μόχλο και στη Ψείρα (1908), για την Edith Hall με τη μεγαλειώδης ανασκαφή της στην κορυφή Βρόκαστρο (1912 – 13). Πρώτα κάναμε μια κλασσική βόλτα στο παλάτι της Κνωσού και έπειτα μεταφερθήκαμε στην ανατολική Κρήτη, όπου η Αμερικάνικη Σχολή ανανέωσε τις δραστηριότητες της μετά το 1978 κι έφερε στο φως καινούργια στοιχεία και καινούργιους αρχαιολογικούς χώρους. Σήμερα και το κοινό μπορεί να απολαύσει μια βόλτα στο Καβούσι, στα Γουρνιά, στο Μόχλο, στην Άγια Φωτιά κ. α. Πολλές ανασκαφές (Παχειά Άμμος, Χρυσή, Μοναστηράκι – Χαλασμένος, Παπαδιόκαμπος, Πρινιάτικος Πύργος) είναι σε εξέλιξη. Με την Βέρα Κλώντζα-Γιάκλοβα είχαμε τη δυνατότητα να δούμε τους αρχαιολογικούς χώρους στην παραλιακή ζώνη αλλά και στα ψηλότερα βουνά (όπως π. χ. το Καρφί στο Λασίθι στο υψόμετρο των 1200 μ) όπου κατέφυγαν στην υστερομινωική περίοδο οι Μινωϊτες, αργότερα αποκαλούμενοι Ετεοκρήτες, για να αποφύγουν επιδρομές των Λαών της Θάλασσας. Είδαμε από κοντά το λεγόμενο κάναβο με τομές συνήθως 5 επί 5 μέτρα με τους λεγόμενους μάρτυρες για έλεγχο της στρωματογραφίας. Πράγματι δεν μπορούσαμε να αποφασίσουμε ποιος αρχαιολογικός χώρος μας γοήτευσε πιο πολύ από τους άλλους. Το συναρπαστικό Καρφί; Ή το νησάκι Μόχλος που ακόμα πρόσφατα (μέχρι τον 1ο αιώνα μ. Χ.) συνδεόταν με ένα στενό ισθμό με τη ξηρά; Κάνοντας σχέδια για τις φετινές διακοπές εύκολα φανταζόμαστε πως κολυμπάμε μέχρι εκεί και μετά κάνουμε βόλτα ανάμεσα στα σπίτια που θυμούνται την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας πριν από 3600 χρόνια. Τι λέτε, θα πάτε κι εσείς;
      Η Βέρα Κλώντζα-Γιάκλοβα αφιέρωσε στη Βιβλιοθήκη της Λέσχης το βιβλίο του Μποχούμιλ Χράμπαλ «Μηδαμινές αποστάσεις» (στα Τσέχικα Postřižiny), που μετάφρασε η ίδια για τις εκδώσεις Gema. Μίλησε για την πολύ πετυχημένη παρουσίαση του βιβλίου στο καφέ του βιβλιοπωλείου «Ιανός» στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη το 2007, για την παράλληλη έκθεση φωτογραφίας με θέμα τη ζωή του Χράμπαλ την οποία παραχώρησε μουσείο στο Νύμπουρκ, για προβολή της ταινίας και για την συνεργασία με την πρεσβεία της Τσεχίας πάνω σε αυτό το θέμα. Επίσης έδωσε στη Βιβλιοθήκη μας το πρόσφατο τεύχος του περιοδικού «Αμάλθεια» με το άρθρο της «Φυσητό γυαλί στις τοιχογραφίες της εκκλησίας Παναγία η Κερά, στην Κριτσά», το οποίο σύνταξε μαζί με την Τσέχα Αρχαιολόγο Dr. Hedvika Sedláčková, με την οποία ετοιμάζει συνοπτικό έργο «Μεσαιονικό γυαλί στην Κρήτη».

      Μίλαν Κόνετσνυ