|
Έκθεση Ελληνόπουλα του 1948
Ταινίες για τα Ελληνόπουλα
Έκθεση Ελληνόπουλα του 1948
Στη Λέσχη των Φιλελλήνων Πράγας το Σάββατο 31 Μαίου 2008 άνοιξε για το κοινό μια αναδρομική έκθεση με την ευκαιρία των 60ων από την άφιξη των Ελληνόπουλων στην Τσεχοσλοβακία. Κεντρική ιδέα για την έκθεση αποτέλεσε η επιθυμία μας να ξαναθυμηθούμε τη μοίρα ενός αριθμού ελληνικών οικογενειών στον ταραγμένο 20ο αιώνα. Δυο φορές χρειάστηκε να εγκαταλείψουν ορισμένες απ’ αυτές τις εστίες τους σ’ αυτό το χρονικό διάστημα. Η κυρία Ανθή Χρυσοπούλου με όλους τους συγγενείς της φωτογραφίες στο κέντρο της έκθεσης φ εγκατέλειψε την γενέτειρα της στην Μικρά Ασία το 1922. Ο γιος της ο Δημήτρης αγωνίστηκε στον Ε.Λ.Α.Σ κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και από το 1946 στο Δ.Σ.Ε. Η μητέρα του με τη μικρότερη κόρη της ήταν στη φυλακή, ενώ τη μεγαλύτερη κόρη της τη Δέσποινα την είχε μεταφέρει ο Δημήτρης στο Μπούλκες. Η διαμονή της εκεί παρουσιάζεται μέσα από τα ντοκουμέντα της πρώτης προθήκης. Από την Γιουγκοσλαβία έρχεται η Δέσποινα το 1949 στην Τσεχοσλοβακία. Τη μητέρα της δεν θα την ξαναδεί ποτέ πια, τα γράμματα ήταν μοναδική σχέση της με την πατρίδα. Στην Τσεχοσλοβακία παντρεύτηκε και έζησε μόνιμα με το σύζυγο και τα τρία παιδιά της, που βλέπουμε στις φωτογραφίες στην τελευταία προθήκη. Στο ίδιο ιστορικό πλαίσιο διαδραματίζεται ο ερχομός και η διαμονή χιλιάδων Ελληνόπουλων στους παιδικούς σταθμούς στην Τσεχοσλοβακία.
Η πρώτη πρόνοια λήφθηκε για αυτά από τον Τσεχοσλοβακικο-ελληνικό Σύνδεσμο, το 1952 ανέλαβε τη φροντίδα τους το Κοινωνικό Τμήμα του Τσεχοσλοβακικού Ερυθρού Σταυρού και τέλος στα χρόνια 1955-1962 το Υπουργείο Παιδείας. Ο Τσεχοσλοβακικό-ελληνικός Σύνδεσμος καλωσόρισε τα πρώτα Ελληνόπουλα, που ταξίδεψαν στο κέντρο Μίκουλοβ με τις «μαμάδες» τους Πελαγία, Πηνελόπη, Ευθυμία, Ελένη και Μαρίκα, τον Απρίλιο του 1948. Η κ. Μαρίκα, με πατρώνυμο Βαρέλα, σήμερα Μαρίκα Ματσερίδου, μπόρεσε να δει ντοκουμέντα εκείνης της εποχής, όπως φωτογραφίες, αναμνηστικούς καταλόγους, τσέχικες και ελληνικές μπροσούρες, ακόμη και μια κρεμάστρα της Ελληνίδας μαθητρίας της, Ελένης Σταμπουλίδου από τον σταθμό Ράτσεκ, που διατήρησε με σεβασμό μέχρι σήμερα η παιδαγωγός κ. Μαρία Κόζαντοβα, ζωγραφιές των Ελληνόπουλων τυπωμένες σε κάρτες, ένα εικονογραφημένο βιβλίο στα ελληνικά από τον Τσέχο συγγραφέα Όνντρε Σέκορα Παραμύθι για τα δέντρα και τον άνεμο. Εκτός από τα διακόσια περίπου εκθέματα που μπορούν να δουν οι επισκέπτες στις προθήκες μπορούν να διαβάζουν επίσης και μια μικρή συλλογή από γραπτά ντοκουμέντα. Στον κατάλογο της καλλιγραφίας των μαθητών του σταθμού Κύσιμπλ Κυσελκα η κυρία Ελένη Βλάχου βρήκε το πατρικό επώνυμο της. Από την περιοχή Českolipsko της βόρειας Βοημίας έφερε για την κ. Ανθούλα Μπότου η οποία οργάνωσε την έκθεση μια ανθοδέσμη. Στην έναρξη της έκθεσης ήλθε και η παιδαγωγός των Ελληνόπουλων η κ. Γιάρμιλα Στεπανκοβα. Από μέρους της Λέσχης ευχαριστούμε όλους αυτούς τους παιδαγωγούς για την αγάπη που έδωσαν στα Ελληνόπουλα που ήλθαν στην Τσεχοσλοβακία. Η έκθεση στην οδό Κράκοβσκα στην Πράγα θα διαρκέσει μέχρι το τέλος του χρόνου, θα πλαισιωθεί εντωμεταξύ και από άλλες εκδηλώσεις πάντα με την ευκαιρία του εορτασμού των 60ων από τον ερχομό των Ελληνόπουλων στην Τσεχοσλοβακία. Το 2009 θα γιορτάσουμε την 60η επέτειο της άφιξης των ενήλικων Ελλήνων προσφύγων στην Τσεχοσλοβακία που ήλθαν το 1949 μαζί με τα υπόλοιπα Ελληνόπουλα.
Ταινίες για τα Ελληνόπουλα
Στα πλαίσια του εορτασμού των 60ων από την άφιξη των Ελληνόπουλων στην Τσεχοσλοβακία (1948) συναντήθηκαν τα μέλη της Λέσχης των Φιλελλήνων Πράγας και οι φίλοι τους το Σάββατο στις 19 Απριλίου με παιδαγωγούς από τον άλλοτε παιδικό σταθμό του Ράτσεκ για να δουν δύο ντοκιμαντέρ με θέμα σχετικό με τη υποδοχή τους. Για πρώτη προβλήθηκε η ταινία Řecké děti (Ελληνόπουλα) στα τσεχικά την οποία γύρισε το 1948 ο Τσέχος σκηνογράφος και σκηνοθέτης Antonín Görlich (Ανντονίν Γκέρλιχ). Σ’ αυτό το ντοκιμαντέρ μπορεί να δει κανείς εικόνες και στιγμιότυπα από τον εμφύλιο πόλεμο στην Ελλάδα, από τον ερχομό των πρώτων παιδιών στο κέντρο υποδοχής Μίκουλοβ στη Μοραβία τον Απρίλιο του 1948 καθώς και στο κέντρο Βσέμπορζιτσε στην Βοημία όπως και σκηνές από την διαμονή τους στους παιδικούς σταθμούς. Η δεύτερη ταινία που προβλήθηκε ήταν η FREE YOUTH (Ελεύθερη νεολαία). Και σ’ αυτήν υπάρχουν εικόνες από τον εμφύλιο πόλεμο σχετικές με την έξοδο των παιδιών από την πατρίδα τους και τη διαμονή τους σε παιδικούς σταθμούς σε λαϊκές δημοκρατίες, μεταξύ αυτών και στην Τσεχοσλοβακία. Αυτήν την ταινία την έχουμε ξαναδεί και στο συμπόσιο που έγινε στο Μονοδένδρι στις 4-6 Ιουλίου του 2003 με θέμα: «Οι Πολιτικοί Πρόσφυγες του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου στα Ανατολικά Κράτη».
Η Λέσχη των Φιλελλήνων Πράγας καλωσόρισε με χαρά τις παιδαγωγούς από το σταθμό του Ράτσεκ, κ. Μαρία Κόζαντοβα και Μαρία Πόκορνα (παν. Βοϊτοβα), τη φίλη των Ελληνόπουλων κ. Βέρα Καπράλκοβα και τη νέα διευθύντρια του σταθμού του Ράτσεκ κ. Χάνα Ουρμπάνοβα. Μετά την προβολή των δυο ντοκιμαντέρ ακολούθησε φιλική συζήτηση που παρατάθηκε μέχρι αργά το βράδυ. Τελικά δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε με ιδιαίτερη χαρά και ευγνωμοσύνη το ότι η κ. Βέρα Καπράλκοβα μας δάνεισε για την έκθεση μας «Ελληνόπουλα του 1948» ένα φωτορεπορτάζ του 1949 από το Ράτσεκ „Navrácený smích“ (Επιστρεφόμενο γέλιο), ενώ η κ. Μαρία Κόζαντοβα η πρώην διευθύντρια του σταθμού του Ράτσεκ και η κ. Μαρία Ρζίχοβα μας έδωσαν διάφορα αντικείμενα χρήσιμα για το στήσιμο της.
Milan Konečný
|
