Ο συγγραφέας Παύλος Μάτεσις στην Πράγα

      Ο κορυφαίος Έλληνας συγγραφέας Παύλος Μάτεσις ήρθε στην Τσεχία με σκοπό να παρευρεθεί στην σε παγκόσμια πρεμιέρα παράσταση της θεατρικής προσαρμογής του μυθιστορήματος του, «Η Μητέρα του σκύλου». Μ’ αυτή την ευκαιρία θέλησε να συναντηθεί με σπουδαστές της νεοελληνικής γλώσας και με Έλληνες που μένουν στην Πράγα. Η Λέσχη των Φιλέλληνων Πράγας είχε την τιμή να οργανώσει αυτή τη συνάντηση στο χώρο όπου στεγάζεται στην οδό Κράκοβσκα 22, Πράγα 1. Την Τρίτη στις 14 Απρίλιου 2008 τον υποδεχτήκαμε με ένα χειροκρότημα όταν στις πέντε η ώρα ακριβώς μπήκε στην αίθουσα εκδηλώσεων της λέσχης μας. Στην πόρτα της εισόδου είχε τοποθετηθεί μια αφίσα με τη φωτογραφία του και την επιγραφή: «ΚΑΛΩΣΟΡΙΣΑΤΕ ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΑ!»
      Ο διάσημος συγγραφέας και δραματοποιός, ένας εξαιρετικά απλός άνθρωπος, συνοδευόταν από την μεταφράστρια του την κ. Soňa Dorňáková-Stamou. Με ιδιαίτερη ευγένεια ευχαρίστησε για την υποδοχή του όλους τους παρευρισκόμενους, χαρακτηρίζοντας την ως ένα δώρο προς το πρόσωπο του. Μέσα σε μια γυάλινη βιτρίνα εκτίθενταν τα έργα του, ενώ πάνω σε ένα τραπέζι υπήρχε σπιτίσιο «μπάμποβκα» (τσέχικο γλυκό) και ποτήρια για να γιορταστεί ο ερχομός του με μια πρόποση. Μετάφραση στα Τσέχικα δεν χρειάστηκε. Ο καλεσμένος προτίμησε αντί του καναπέ με το τραπεζάκι για τους επίσημους επισκέπτες μας μια καρέκλα στο κοινό μας τραπέζι. Στην Πράγα μας είπε πως έρχεται για πρώτη φορά και πως έχει ενθουσιασθεί από τη μαγεία που αποπνέει η πόλη. Η παρουσία του Φραντς Κάφκα, το έργο του οποίου γνωρίζει καλά, είναι πολύ έντονη κατά τη γνώμη του στην Πράγα. Μας είπε, ακόμη, πως στα δεκαπέντε του είχε διαβάσει το Ντοστογιέφσκι και στα εικοσιδύο του τον William Faulkner, τον οποίο μετέφρασε αργότερα. Σε ερώτηση, αν του άρεσε το δραματικό έργο γενικά του Ευγένιου Ιονέσκου, και πιο συγκεκριμένα «Η Φαλακρή Τραγουδίστρια» και «Οι Καρέκλες», απάντησε με ευγένεια θετικά. Η ώρα κύλησε πολύ γρήγορα. Βέβαια, μπορέσαμε όλοι σχεδόν να απολαύσουμε περισσότερο τον επίσημο φιλοξενούμενο μας, όσοι θα είδαμε επιπλέον την πρεμιέρα του έργου του «Η Μητέρα του σκύλου».
      Το συγκεκριμένο μυθιστόρημα του Π. Μάτεσι το έχει δραματοποιήσει ο Τσέχος συγγραφέας και σκηνοθέτης Pavel Kohout (Πάβελ Κόχουτ, ακριβώς Πάβελ Κόχοουτ), ανέβηκε δε σε πρώτη παράσταση από το θεάτρο «Να Πράντλε» (Divadlo Na prádle) στην Πράγα την Τετάρτη 15. Απριλίου 2008. Χορηγοί της παράστασης ήταν η Νομαρχία Πράγας, ο Δήμος της Πράγας l και το ίδρυμα «Český hudební fond». Στην όλη διοργάνωση συμμετείχε και η Ελληνική Πρεσβεία με την ευκαιρία των 60 χρόνων από τον ερχομό των Ελληνόπουλων στην πρώην Τσεχοσλοβακία. Η όλη εκδήλωση συνέπεσε επίσης με τα 80α γενέθλια του δημιουργικού συγγραφέα και σκηνοθέτη Πάβλου Κόχοουτ.
      Στην ασφυκτικά γεμάτη αίθουσα του θεάτρου «Να Πράντλε» επί 80 λεπτά παρακολουθήσαμε τον χειμαρρώδη μονόλογο της ηθοποιού κ. Marie Málková (Μαρία Μάλκοβα), βραβευμένης μεταξύ άλλων και με το βραβείο Άλφρεδ Ράντοκ για τον καλύτερο θεατρικό ρόλο της χρονιάς, να διακόπτεται από ένα απελευθερωτικό γέλιο τη στιγμή που έδινε διάφορες τραγικοκωμικές απαντήσεις. Όλος ο μονόλογος δεν αποτελούσε παρά την απάντηση μιας τόσο θλιβερής όσο και αξιοθαύμαστης οντότητας στις ανομολόγητες ερωτήσεις των «γιατρών» που καθόταν στα θεωρεία του θεάτρου. Ο Πάβελ Κόχοουτ μετέφερε πολύ πετυχημένα από το τέλος του μυθιστορήματος «Η Μητέρα του Σκύλου» στην αρχή της ομώνυμης θεατρικής του διασκευής την προσφώνηση «γιατρέ», που θα ξεστομίσει κατά τη μεταφορά της με νοσοκομειακό αυτοκίνητο η δεσποινίδα Ρουμπίνη, η κομπάρσος με το όνομα Ραραού, προκειμένου να τονίσει το παράλογο του γεγονότος. Εν ολίγοις πρόκειται για μια ιστορία της "βαριάς" ατμόσφαιρας του πολέμου και των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων, με πρωταγωνίστρια την Ασημίνα Μεσκαρίδου που συντηρεί την οικογένεια της, δηλαδή τη Ρουμπίνη, και τους γιους της Σωτήρη και Φάνη μαζί με τις ιστορίες των συγκατοίκων της στην πόλη «Έπαλξις». Επτά φορές ανεβοκατέβηκε η αυλαία προκειμένου να επανέλθει η ηθοποιός στην ανοιχτή σκηνή και να ευχαριστήσει το κοινό για το παρατεταμένο χειροκρότημά του, ζητώντας στο τέλος να ανεβούνε στη σκηνή τόσο ο Πάβελ Κόχοουτ όσο και ο Παύλος Μάτεσις.
      Μεγάλο ενδιαφέρον υπήρξε και μετά την παράσταση στο θεατρικό καφενείο. Είδαμε εδώ γνωστούς συγγραφείς όπως οι κ. Ivan Klímα (Ιβαν Κλίμα), κ. Ludvík Vaculík (Λούντβικ Βάτσουλικ) και κ. Milan Uhde (Μίλαν Ούχντε). Ο Παύλος Μάτεσις υπέγραφε την τσέχικη έκδοση του βιβλίου «Η Μητέρα του σκύλου» που φέρει τον τίτλο «Psí matka». Τυχεροί ήταν, επίσης, όσοι δεν είχαν ξεχάσει την φωτογραφική μηχανή τους στο σπίτι. Τράβηξαν φωτογραφίες με μοναδικές στιγμές του κ. Παύλου Μάτεσι, της κ. Μαρίας Μάλκοβα και του κ. Πάβελ Κόχοουτ, ακόμη αποθανάτισαν τον κ. Πάβελ Κόχοουτ στο ίδιο τραπέζι με τον κ. Λούντβικ Βάτσουλικ και άλλους. Όσοι ξεχάσαμε την μηχανή μας στο σπίτι, κερδίσαμε τουλάχιστον τα αυτόγραφα της ηθοποιού και του δραματοποιού πάνω στο πρόγραμμα του θεάτρου. Στο πρόγραμμα είδαμε και το όνομα της καθηγήτριας Ρ. Ντοστάλοβα, που εντάσσει την Μητέρα του σκύλου στην όλη εξέλιξη της ελληνικής ιστορίας. Ακόμη είδαμε ευχαριστήρια για τη βοήθεια που πρόσφεραν στους: Κώστα Τσίβο, Ανθούλα Μπότου και Μιλένα Κωστομητσόπουλου. Από τον δραματουργό κ. Tomáš Syrovátka πληροφορηθήκαμε, πως το θέατρο θέλει να πραγματοποιήσει μια παραστάσει κάπιο από δεκατρια θεατρικα έργα του κ. Π. Μάτεσι στα επόμενα δύο χρόνια. Ο συγγραφέας Παύλος Μάτεσις, γνωστός στον κόσμο για το θεατρικό του έργο όσο και για τα μυθιστορήματα του, έγινε ο γνωστός και στην Τσεχία μετά τη δραματοποίηση του έργου του που παρακολουθήσαμε.
      Μίλαν Κόνετσνυ